Op 14 september 2022 organiseerde Nieuwborgen.net een online Rondetafelgesprek rond het thema ‘De betekenis van groen gas in de gascrisis’. De bijeenkomst werd bijgewoond door zo’n 50 beleidsmakers en -uitvoerders. Bekijk hieronder de samenvatting of de gehele opname van deze bijeenkomst terug of lees het korte geschreven verslag van deze bijeenkomst.
Opnames
Bekijk hieronder de korte samenvatting of de gehele opname van het Rondetafelgesprek terug.
Samenvatting opname
Volledige opname
Geschreven verslag
Lees hieronder het geschreven verslag van het Rondetafelgesprek.
Hoofdlijnen Rondetafelgesprek
Groen gas is belangrijk om de energietransitie in het landelijk gebied uitvoerbaar en betaalbaar te houden. De consument (met name in Noord-Nederland) waardeert groen gas ook meer dan aardgas. Dit is de conclusie van twee onderzoeken die onlangs zijn verschenen. Onderzoeken die niet alleen relevant zijn voor Noord-Groningen, maar ook voor provinciale en landelijke beleidsmakers en organisaties die zich bezighouden met het maken van beleid over verduurzaming van de gebouwde omgeving.
Hieronder vindt u een verslag van het rondetafelgesprek van 14 september 2022 over deze twee onderzoeken.
Nieuwborgen.net
Dit rondetafelgesprek werd georganiseerd door Nieuwborgen.net, een proeftuin uit het Programma Aardgasvrije Wijken. Deze proeftuin heeft twee doelen. Allereerst wil men bewoners van de dorpen Nieuwolda en Wagenborgen helpen bij het verminderen van het gasverbruik. Daarnaast wil men het voor hen mogelijk maken om over te stappen naar lokaal geproduceerd groen gas.
Onderzoek CE Delft
Groen gas is schaars. Ook in de nabije toekomst (2030) zal het nog beperkt beschikbaar zijn. Het is dus verstandig om na te denken over waar het wordt ingezet. Bij voorkeur zetten we het in voor toepassingen waar het een hoge maatschappelijke waarde heeft. CE Delft heeft eerder al onderzoek gedaan naar de maatschappelijke waarde van de inzet van groen gas in de oude binnensteden. N-TRA (de transitieafdeling van netbeheerder RENDO) en Nieuwborgen.net waren nieuwsgierig of dit ook geldt voor het gebruik van groen gas in het buitengebied. Zij hebben CE Delft gevraagd om dit te onderzoeken volgens dezelfde methode als het vorige onderzoek van CE Delft naar de waarde van groen gas in de binnensteden.
In het rondetafelgesprek zet Martha Deen van CE Delft de hoofdlijnen van dit aanvullende onderzoek uiteen. De resultaten van het onderzoek van CE Delft zijn volgens haar:
- Groen gas, dat beperkt beschikbaar is, kan in het buitengebied ingezet worden tegen relatief lage additionele ketenkosten per vermeden ton Co2 ten opzichte van alternatieven. Net als bij het onderzoek in de oude binnensteden, is hierbij de groen gas hr ketel en de hybride warmtepomp met groen gas vergeleken met de alternatieven lucht-waterwarmtepomp, de waterstof uit elektrolyse Hr-ketel en de blauwe waterstof Hr-ketel.
- Het vervangen van aardgas door de inzet van duurzame warmtebronnen die een hoge mate van isolatie vereisen (zoals all-electric oplossingen/warmtepompen), is in het buitengebied net als in oude binnensteden erg kostbaar.
- Waterstof is kostbaar in het buitengebied vanwege de kosten van productie. En door de elektriciteitsmix van 2030 leidt waterstof nog tot relatief hoge emissies.
- Warmtepompen zijn kostbaar in het buitengebied vanwege de kosten van isolatie in deze gebieden.
- Groen gas heeft in het buitengebied een hogere maatschappelijke waarde dan toepassing in de industrie (waarbij is vergeleken met warmteopwekking door middel van groen gas in een industriële boiler) of in de scheepvaart (waarbij is vergeleken met toepassing van groen gas als brandstof van een scheepsmotor).
Onderzoek Ecorys
Nieuwborgen.net heeft aan Ecorys gevraagd om de maatschappelijke meerwaarde van directe (fysieke) levering van lokaal door biovergisters geproduceerd groen gas aan bewoners te onderzoeken.
Om een helder beeld te krijgen van de maatschappelijke waarde van groen gas, is het van belang te onderzoeken wat consumenten de waarde vinden van Groen gas. In totaal hebben 1.619 respondenten in heel NL meegewerkt aan een onderzoek om dit vast te stellen, waarbij speciale aandacht is besteed aan respondenten die in Groningen wonen (44,8%).
Harry van Til van Ecorys licht de resultaten van dit onderzoek op hoofdlijnen toe:
- Het aanbod van groen gas is onvoldoende. Daarom moet vastgesteld worden waar het schaarse groene gas het beste ingezet kan worden om de kosten van de warmtetransitie de minimaliseren.
- Vanuit het oogpunt van de maatschappelijke kosten is de inzet van groen gas voor de gebouwde omgeving in de regio een goed idee.
- Uit berekeningen van Ecorys volgt dat de gemeenten Oldambt en Eemsdelta in de top 20% van Nederland staan als het gaat om de meerwaarde van groen gas in de energietransitie.
- Het beschikbaar stellen van groen gas als verduurzamingsoptie is daarom van groot economisch belang voor deze gemeenten en de andere gemeenten in de genoemde top 20%.
- De meerderheid van de Nederlandse consumenten vindt groen gas meer waard dan aardgas. Dit is met name in het Noorden het geval.
Discussie
Vervolgens ontstaat een discussie over de inhoud van de twee rapporten. Ruud Paap van Platform Groen Gas geeft daarbij aan dat de Minister van Energie en Klimaat begin juli 2022 een brief aan de Kamer heeft gezonden, waaruit duidelijk wordt dat het niet voldoende is om een bijmengverplichting op te leggen van 20% groen gas in het gasnet in 2030. De Minister wil ondersteuning bieden bij het wegnemen van tal van knelpunten waaronder de ruimtelijke inpassing van groen gas productie-installaties. Het is de verwachting dat de Minister hierover met gemeenten en provincies in overleg gaat. Dit wordt naar verwachting uitgewerkt in het Programma Groen Gas dat in het najaar van 2022 zal verschijnen.
De deelnemers van het rondetafelgesprek concluderen via een online poll dat, op basis van de gepresenteerde informatie, groen gas zeer relevant is voor verduurzaming van gebouwde omgeving op het platteland.
Sterker nog: Groen gas lijkt voor bewoners op het platteland de beste (en de enige) betaalbare oplossing te zijn. De kosten voor de maatschappij zijn voor groen gas het laagst in vergelijking met andere verduurzamingsopties. En bewoners vinden dit een aantrekkelijk alternatief voor aardgas.
Zoals eerder al vermeld is groen gas schaars. Nieuwborgen.net vindt dat de productie ervan ten behoeve van de gebouwde omgeving daarom meer aandacht verdient in landelijk beleid. De toekomstige bijmengverplichting uit het regeringsbeleid lijkt nog niet genoeg te zijn. Daarmee zal wel de vraag bij leveranciers van gas worden gestimuleerd. Maar er moet tegelijkertijd wel tijdig genoeg aanbod zijn. Omdat business cases van producenten nu niet rondkomen, en er ook andere belemmeringen zijn (bijvoorbeeld ten zien van de ruimtelijke inpassing van groen gas productie-installaties), is stimulering van de aanbodzijde noodzakelijk. De landelijke overheid is aan zet om dit op korte termijn verder vorm te geven.
